آزربایجان اوشاقی(بچه آزربایجان)
فعل :فعل کلمه ای است که انجام دادن کاری یا روی دادن حالتی یا نسبت دادن صفتی به کسی در زمان حال یا آینده یا گذشته را بیان می کند . فعل معمولا در آخر جمله می آید و بر خلاف کلمه های دیگر صرف می شود . یعنی صورتهای گوناگون می پذیرد . فعل به چهار مفهوم زیر دلالت می کند : 1 یکی از مفهومهای زیر مفهوم اصلی فعل را تشکیل می دهد و به صورت مثبت و منفی بیان می شود. الف ) انجام دادن یا انجام گرفتن کاری مانند :رعنا کتاب را آورد . ( رعنا کیتابی گه تیردی ) محسن در را بست . ( محسن قاپینی باغلادی ) ب ) واقع شدن کاری بر کسی یا بر چیزی مانند : نامه نوشته شد . ( کاغاذ یازیلدی ) علی شهید شد . ( علی شهید اولدو ) پ ) پذیرفتن حالتی یا صفتی مانند : فریبا خوشحال شد . ( فریبا سئویندی ) هوا تاریک شد . ( هاوا قارانلیقلاشدی ) ت ) نسبت دادن صفتی به کسی یا چیزی مانند :احمد خوش اخلاق است . ( احمد اخلاخلی دیر ) هوا روشن است . ( هاوا ایشیقدیر ) 2 – در فعل مفهوم شخص نیز وجود دارد . مفهوم شخص ، یعنی اینکه گوینده فعل را به خود نسبت دهد یا به مخاطب خود یا به فرد یا افراد دیگری ، اگر گوینده فعل را به خود نسبت دهد ، ان را اول شخص یا متکلم می گویند . اگر گوینده فعل را به مخاطب یعنی به طرف صحبت خود نسبت دهد آن را دوم شخص یا شنونده یا مخاطب می گویند . مانند : رفتی .گفتی .آمدی . ( گئتدین .دئدین .گلدین . ) اگر گوینده فعل را به فرد دیگری نسبت دهد ، آن را سوم شخص یا دیگر کس یا غایبمی گویند . مانند : رفت .گفت .آمده بود .( گئتدی .دئدی .گلمیشدی . ) 3 – در فعل ، مفهوم مفرد یا جمع بودن نیز وجود دارد . هر کدام از فعلهای اول شخص ، دوم شخص و سوم شخص ممکن است مفرد یا جمع باشد . مفرد آن است که فقط بر یک فرد یا یک چیز دلالت کند . مانند : رفتم . آمدی . گفت . ( گئتدیم . گلدی . دئیدی ) جمع آن است که بر افراد یا چیزهای بیشتر دلالت کند . مانند : رفتیم . گفتید . آمده بودند . ( گئتدیک . دئدیز . گلمیشدیلر ) 4 – فغل زمان را نیز نشان می دهد . یعنی مشخص می کند که فعل در چه زمانی ( حال ، آینده یا گذشته ) اتفاق افتاده است یا اتفاق می افتد . مانند : علی کتاب می خواند . ( زمان حال ) زیبا کتاب را خریده بود . ( زمان گذشته ) . مریم به دانشگاه خواهد رفت . ( زمان آینده ) .......................................................................................................................................... فعل ( ائیله م ) : بیر ایشین گؤرومه سینین ، گؤرولمه سینین ، بیر دورومون تؤره نمه سینین ( ایندی ، کئچمیشده ، گه له جکده ) یئیره ن سؤزلوکه ائیله م دییه روخ .
قالب جدید وبلاگ پیچک دات نت |